Η συγκυρία είναι αδυσώπητη. Η Γάζα έχει μετατραπεί στην πιο φονική σύγκρουση εδώ και δεκαετίες για τους εργαζόμενους στα ΜΜΕ, με περισσότερους από διακόσιους δημοσιογράφους να έχουν χάσει τη ζωή τους από τις 7 Οκτωβρίου 2023. Το Ψήφισμα 2222 (2015) του Συμβουλίου Ασφαλείας είναι σαφές: οι επιθέσεις κατά δημοσιογράφων είναι απαράδεκτες και όλα τα εμπόλεμα μέρη οφείλουν να συμμορφώνονται πλήρως με τις υποχρεώσεις τους για την προστασία των αμάχων, συμπεριλαμβανομένων των εργαζομένων στα ΜΜΕ. Επίσης δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι δημοσιογράφοι είναι άμαχοι και πρέπει να προστατεύονται σύμφωνα με το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο.
Οι δράσεις μας πρέπει τώρα να εδράζονται σε τρεις πυλώνες: την προστασία των δημοσιογράφων και των εργαζομένων στα ΜΜΕ, την πρόσβαση των αμάχων και των τοπικών και διεθνών ΜΜΕ σε έγκαιρη και ακριβή πληροφόρηση, και τη δυνατότητα εκκένωσης για όσους επιθυμούν ή πρέπει να φύγουν. Η προσήλωση της Ελλάδας είναι διαχρονική και ουσιαστική. Στην Τρίτη Επιτροπή της Γενικής Συνέλευσης, η Ελλάδα ηγείται του Ψηφίσματος για την «Ασφάλεια των Δημοσιογράφων και το Ζήτημα της Ατιμωρησίας», το οποίο υποβάλλεται ανά διετία, υιοθετείται παραδοσιακά με συναίνεση και συγκηδεμονεύεται από κράτη όλων των γεωγραφικών ομάδων. Επιπλέον, συμπροεδρεύουμε, από κοινού με τη Γαλλία και τη Λιθουανία, στην Ομάδα Φίλων για την Προστασία των Δημοσιογράφων. Κατά τη διάρκεια της Προεδρίας μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας, τον Μάιο του 2025, δώσαμε ιδιαίτερη έμφαση στην ασφάλεια των δημοσιογράφων στο πλαίσιο της θεματικής για την προστασία των αμάχων. Προσερχόμαστε στη σημερινή συζήτηση διατηρώντας το ίδιο πνεύμα οικοδόμησης γεφυρών και εξεύρεσης λύσεων.
Η μετατροπή των αρχών σε ουσιαστική προστασία απαιτεί μέτρα που μπορούν να εφαρμοστούν στο πεδίο. Χωρίς πρόθεση επιβολής, θεωρούμε χρήσιμη την ενίσχυση των ρυθμίσεων για την αποφυγή παράλληλων ενεργειών όσον αφορά τα διαπιστευμένα ΜΜΕ — ενδεχομένως μέσω ενός μόνιμου συνδέσμου με προβλέψιμους διαύλους ειδοποίησης — και, όπου είναι εφικτό, με τον καθορισμό διαδρόμων ασφαλούς διέλευσης που περιορίζουν τους κινδύνους για τα επισήμως διαπιστευμένα ΜΜΕ. Ενθαρρύνουμε επίσης την ενίσχυση των ρυθμίσεων για την πρόσβαση των διεθνών ΜΜΕ, με διαφανή κριτήρια και χρονοδιαγράμματα και παράλληλη διασφάλιση του έργου και της ασφάλειας των τοπικών δημοσιογράφων, οι οποίοι διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο. Για όσους αντιμετωπίζουν υψηλό κίνδυνο, θα μπορούσαν να εξεταστούν - όπου ενδείκνυται - τρόποι περαιτέρω διευκόλυνσης έκδοσης θεωρήσεων και η δημιουργία διαδρόμων ιατρικής εκκένωσης, συμπεριλαμβανομένων επιλογών προσωρινής μετεγκατάστασης, σε συντονισμό με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΗΕ και περιφερειακούς εταίρους.
Τέλος, πιστεύω ότι πρέπει να αρχίσουμε να εξετάζουμε πιο δραστικές μεθόδους. Για παράδειγμα την αναγνώριση της εκκένωσης ως δικαιώματος των δημοσιογράφων, ως θεμελιώδους ανθρωπίνου δικαιώματος. Και την πιθανή αναβάθμιση της ποινικής μεταχείρισης περιπτώσεων ενεργούς απαγόρευσης εθελοντικών εκκενώσεων για δημοσιογράφους σε κατάσταση πολέμου ή εκ προθέσεως αδυναμία παροχής ασφαλών διαδρόμων ή αδυναμία εγκαθίδρυσης ανεξάρτητων μηχανισμών διερεύνησης για τις περιπτώσεις εξαφανίσεων.
Η προστασία πρέπει να συνοδεύεται από λογοδοσία. Η Ελλάδα στηρίζει τις προσπάθειες για τη διατήρηση ψηφιακών και υλικών αποδεικτικών στοιχείων, με σκοπό τη διενέργεια ανεξάρτητων και αμερόληπτων ερευνών σχετικά με φερόμενες επιθέσεις, με πλήρη συμμόρφωση προς το Διεθνές Δίκαιο. Δεδομένης της ψηφιακής διάστασης αυτής της σύγκρουσης, υποστηρίζουμε, επίσης, μέτρα που αποτρέπουν την παράνομη ή αυθαίρετη παρακολούθηση, την κατάχρηση λογισμικού κατασκοπείας, την ηλεκτρονική πειρατεία και τη δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων. Στο πλαίσιο αυτό, θα καλωσορίζαμε πρωτοβουλίες για την επέκταση της πρόσβασης σε προγράμματα κατάρτισης που αφορούν την ψηφιακή ασφάλεια και τα ασφαλή εργαλεία —δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις ανάγκες των γυναικών δημοσιογράφων και των ελεύθερων επαγγελματιών που συχνά εργάζονται με λιγότερες θεσμικές εγγυήσεις. Πρέπει να εξετάσουμε ένα αυξημένο επίπεδο προστασίας για αυτούς τους δημοσιογράφους. Σε πρακτικό επίπεδο, θα μπορούσε να εξεταστεί η δυνατότητα ενίσχυσης των εθνικών και διαχειριζόμενων από ΜΚΟ δομών υποστήριξης της ασφάλειας - όπως γραμμές βοήθειας, προστατευτικός εξοπλισμός, πρόσβαση σε ασφάλιση και ψυχοκοινωνικές υπηρεσίες - διατηρώντας, παράλληλα, δομημένους διαύλους διαλόγου με τα εμπόλεμα μέρη.
Η Ελλάδα θα συνεχίσει να προασπίζεται τη συναίνεση στο πλαίσιο του ΟΗΕ - διότι η ενότητα ενισχύει την προστασία επί του πεδίου - και να συνεργάζεται με όλους τους εταίρους, ώστε να συνεχίσουμε να επικεντρωνόμαστε σε μέτρα που σώζουν ζωές και θωρακίζουν το δικαίωμα του κοινού στην πληροφόρηση. Καλούμε όλα τα μέρη να σεβαστούν το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο, καθώς και τα κράτη μέλη να διευκολύνουν τόσο την πρόσβαση, όσο και την εκκένωση, όπου απαιτείται. Καλούμε επίσης τη διεθνή κοινότητα να στηρίξει τις πρακτικές ρυθμίσεις που παρουσιάστηκαν σήμερα.
Η φίμωση των δημοσιογράφων συνεπάγεται φίμωση των κοινωνιών. Ας διασφαλίσουμε ότι όσοι ριψοκινδυνεύουν τα πάντα για να καταγράψουν την πραγματικότητα θα μπορούν να επιτελούν το έργο τους με ασφάλεια —και ότι οι ιστορίες τους και οι άνθρωποι που υπηρετούν δεν θα παραμείνουν στο σκοτάδι.
Σας ευχαριστώ.
24 Σεπτεμβρίου, 2025