Yunanistan’da Paskalya

Bayramların Bayramı

Yunan takviminde en önemli bayram olarak kabul görüp en geniş folklorik zenginliğe sahip Ortodoks Paskalya’sı (Pascha) Yunanistan’a özgündür.  Girit’ten Makedonya’ya kadar halk kültürünün gerek sembolik, gerekse içerik anlamda en canlı örneklerinin sergilendiği Paskalya ,ruhun ve doğanın yeniden doğuşunun müjdecisidir.

Paskalya kutlama zamanı değişebilen bir bayramdır. Kutlanması, bahar gündönümünden (ekinoks) sonraki ilk Pazar gününe denk gelir.  Yunanistan’ın tamamında Paskalya’dan önceki bir hafta (Kutsal Hafta) boyunca çok çeşitli adetler ve geleneklere tanık olunabilinir. Diriliş kutlaması hazırlıkları Kutsal Perşembe başlar. O gün, ev hanımları geleneksel olarak “tsorekia” adında özel kekler, bisküviler ve kırmızı boyanmış yumurtalar hazırlarlar. Yumurta yeniden doğumu, kırmızı rengi ise İsa Mesih’in kanını sembolize eder. Geçmişte bir çok evde insanlar ilk kırmızı yumurtayı kötü ruhları uzaklaştırsın diye ikona rafına koyarlardı.

Cuma günü Kutsal Hafta’nın en kutsal günü olup, İsa Mesih’in haçtan indirilip defnedilmesine kadar olan süreci kapsayan, İsa Mesih’e olan özlemin doruk noktasıdır. Yas günü olduğu için o gün ev hanımları ev işi yapmaktan kaçınırlar. Kadınlar ve çocuklar kiliseye gidip akşam geçit töreninde yer alacak olan İsa Mesih’in mezar kitabesini çiçeklerle donatırlar. Cumartesi sabahı bayram yemeği için hazırlıklar başlar, “maghiritsa” olarak adlandırılan özel bir çorba pişirilir.

Gece yarısından az once insanlar kilisede toplanarak, papaz tarafından dağıtılan “Kutsal Işık” ile beyaz mumlarını yakarlar. Sonunda “İsa Mesih doğdu” ilahisinin (Christos Anesti) söylenmesiyle iyi dilekler söylenir ve insalar birbirlerini öperek selamlarlar.  İyi şans getirmesi için Kutsal Işık ile evlerinin ön kapısına üç defa haç işareti yaparlar. Sonra hep birlikte masanın etrafında toplanıp kırmızı yumurtalarını kırıp bir kez daha Christos Anesti söylerler. Pazar sabahı özellikle Yunanistan’ın taşra kısmında kuzu çevirme yapılır ve insanlar gece geç saatlere kadar yemek yiyip dans ederler.