Οικονομικές Σχέσεις

"Οικονομικές και Εμπορικές Σχέσεις Ελλάδος-Βραζιλίας

Η Βραζιλία είναι η μεγαλύτερη οικονομία της Λ. Αμερικής και η 9η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο (2023), όσον αφορά το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν. Χαρακτηρίζεται ως αναδυόμενη οικονομία με τεράστιους φυσικούς και πλουτοπαραγωγικούς πόρους, με νεανικό εργατικό δυναμικό και ανερχόμενη μεσαία τάξη.  Η Βραζιλία αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς διεθνώς σε μια σειρά αγρο-διατροφικών προϊόντων: Σόγια, Καφέ, Καλαμπόκι, Βόειο Κρέας, Πουλερικά, Χυμούς πορτοκαλιών κλπ. Το εμπόριο αγαθών Ελλάδος- Βραζιλίας κινείται σε χαμηλά επίπεδα και είναι ελλειμματικό για την χώρα μας. Η Ελλάδα εισάγει κυρίως Σόγια και Καφέ και εξάγει μεταξύ άλλων,  Ακτινίδια, Φαρμακευτικά, Ελαιόλαδο, λεπίδες ξυραφιών. Αν ληφθεί υπόψιν το διμερές εμπόριο υπηρεσιών, στο οποίο η Ελλάδα εμφανίζει μεγάλο πλεόνασμα λόγω της ναυτιλίας, οι διμερείς οικονομικές σχέσεις αποκτούν ιδιαίτερη σημασία.

Η Οικονομία της Βραζιλίας

Η Βραζιλία είναι η μεγαλύτερη οικονομία της Λ. Αμερικής και η 9η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο (2023), όσον αφορά το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν. Αποτελεί, επίσης, την 2η μεγαλύτερη οικονομία της αμερικανικής ηπείρου μετά τις ΗΠΑ. Το ΑΕΠ, το 2023 ανήλθε σε 2,12 τρις δολ. ΗΠΑ.  Χαρακτηρίζεται ως αναδυόμενη οικονομία με τεράστιους φυσικούς και πλουτοπαραγωγικούς πόρους, με νεανικό εργατικό δυναμικό.  Αποτελεί  μια αγορά 203 εκ. καταναλωτών,  διαθέτοντας  μια σημαντική και ανερχόμενη μεσαία τάξη. Ο τομέας των υπηρεσιών και η Βιομηχανία αποτελούν άνω του 90% του ΑΕΠ της χώρας ενώ ο αγροτικός τομέας συμβάλει με 6,5% περίπου.

Βασικοί μακρό-οικονομικοί δείκτες Βραζιλίας

Πηγές: Κεντρική Τράπεζα Βραζιλίας (https://www.bcb.gov.br/estatisticas ), Στατιστική Υπηρεσία Βραζιλίας (www.ibge.com.br)

Το 2023, αποτέλεσε χρονιά θετικών εξελίξεων για την οικονομία της Βραζιλίας. Το Α.Ε.Π της χώρας αυξήθηκε κατά 2,9%, ύστερα από αύξηση 3% το 2022 και 4,6% το 2021. Συνολικά, το 2023 το Α.Ε.Π. της χώρας σε τρέχουσες τιμές άγγιξε τα 2,120 τρις δολάρια. Το Δημόσιο Χρέος ανήλθε  στο 75,5% του Α.Ε.Π, αυξημένο  συγκριτικά με το προηγούμενο έτος που ήταν 73,5 %.

Το ίδιο έτος ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 4,6% μειωμένος από το προηγούμενο έτος που ήταν  5,8%  και 8,3% το 2021, εξαιτίας της σφιχτής νομισματικής πολιτικής μέσω της αύξησης των επιτοκίων της Κεντρικής Τράπεζας που ανήλθαν από 2% το 2021 σε 11,75% τον Δεκέμβριο του 2023. Επίσης, η ανεργία μειώθηκε, το 2023,  στο 8% από 11,1%  το 2022 και  14,1% το 2021 καθώς η οικονομία επανήλθε σε κανονικούς ρυθμούς λειτουργίας μετά τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης για αντιμετώπιση της  πανδημίας.

Η Βραζιλία, όσον αφορά το εξωτερικό της εμπόριο, έχει πλεόνασμα. Οι εξαγωγές υπερβαίνουν τις εισαγωγές της. Οι εξαγωγές της Βραζιλίας ανήλθαν, το 2023, σε 339.7 δις δολ. έναντι 334,1 δις δολ, το προηγούμενο έτος. Αντίστοιχα οι εισαγωγές αγαθών ανήλθαν σε  240.8 δις δολ. έναντι  272,6 δις δολ. το 2022. Το 2023 το εμπορικό ισοζύγιο ήταν πλεονασματικό και έφθασε στο ύψος των 98,8 δις δολ. Αντίθετα, είναι ελλειμματική όσον αφορά το ισοζύγιο (εμπόριο) υπηρεσιών. Οι εξαγωγές υπηρεσιών ανήλθαν σε 45,2 δις δολ. ενώ οι εισαγωγές έφθασαν τα 82,8 δις δολ. το 2022. Το εμπορικό πλεόνασμα υπερκαλύπτει το έλλειμμα στο ισοζύγιο υπηρεσιών με συνέπεια να εμφανίζεται πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας με το εξωτερικό.

Η Βραζιλία εξάγει, κυρίως, πετρελαιοειδή, αγροτικά προϊόντα (καφέ, σόγια, βόειο κρέας), πρώτες ύλες και ορυκτά (σίδηρο, χάλυβα) και εισάγει κυρίως μηχανολογικό εξοπλισμό (οχήματα), λιπάσματα, χημικά, φαρμακευτικά, μεταξύ άλλων.

Οι σημαντικότεροι πελάτες προϊόντων της Βραζιλίας για το 2023, ήταν: Κίνα με 30,71% επί συνόλου, οι ΗΠΑ με 10,85% , η Αργεντινή με 4,92%, η Ολλανδία με 3,56%, το Μεξικό με 2,52%, η Χιλή με 2,34% και η Ισπανία με 2,31%.

Όσον αφορά τους προμηθευτές προϊόντων της Βραζιλίας, η Κίνα αποτέλεσε το 2023, τον σημαντικότερο προμηθευτή με 22,08% επί του συνόλου, ακολουθούμενη από τις ΗΠΑ με 15,76% την Γερμανία με 5,46% και την Αργεντινή με 4,98

2.       Διμερείς Οικονομικές Σχέσεις Ελλάδος-Βραζιλίας

Το εμπόριο αγαθών Ελλάδος - Βραζιλίας κινείται σε χαμηλά επίπεδα, εξαιτίας της γεωγραφικής απόστασης, των δασμολογικών εμποδίων και των γενικότερων εμπορικών περιορισμών.  Επίσης, εμφανίζεται εμπορικό έλλειμμα σε βάρος της χώρας μας το οποίο αποδίδεται κυρίως α)  στο γεγονός ότι η Βραζιλία κατέστη εναλλακτικός προμηθευτής προϊόντων, τα τελευταία έτη,  που η χώρα μας προμηθευόταν από άλλους εμπορικούς εταίρους (πρώτες ύλες, ζάχαρη) και, β) εξαιτίας της ανατίμησης των βραζιλιανών αγροτοδιατροφικών προϊόντων (σόγια, καφές)  λόγω της κρίσης στις εφοδιαστικές αλυσίδες αλλά και περιορισμένης εσοδείας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Εντούτοις, η Βραζιλία αποτελεί τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της χώρας μας σε όλη την Νότια και Κεντρική Αμερική, καθώς το διμερές εμπόριο, αγγίζει τα 500 εκ. ευρώ.

Διμερές Εμπόριο Αγαθών 2019/2024

Πηγή: Βραζιλιανή Στατιστική Υπηρεσία (IBGE), σε δολ.ΗΠΑ, Επεξεργασία στοιχείων Γραφείο ΟΕΥ Αγίου Παύλου

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Βραζιλιανής Στατιστικής Υπηρεσίας (Instituto Brasileiro de Geografia e Estatisticas) οι ελληνικές εξαγωγές ανήλθαν, το 2024,  σε 104,6 εκ. δολάρια από 58,5 εκ. δολάρια το 2023, σημειώνοντας αύξηση κατά 78,9%. Αντίστοιχα οι εξαγωγές της Βραζιλίας ανήλθαν σε 353,5 εκ. δολάρια έναντι 439,3 εκ. δολάρια το 2023, μειωμένες κατά -19,5%. Ο όγκος εμπορίου ήταν 458,2 εκ. δολάρια έναντι 497,3 εκ. δολάρια το 2023.

Πηγή: Βραζιλιανή Στατιστική Υπηρεσία (IBGE), σε δολ. ΗΠΑ. Επεξεργασία στοιχείων Γραφείο ΟΕΥ Αγίου Παύλου

Τα κυριότερα εξαγόμενα προϊόντα ήταν τα πετρελαιοειδή, οι καρποί ακτινιδίων, τα προϊόντα ξυριστικής και τα φαρμακευτικά. Αντιστοίχως η Ελλάδα εισήγαγε το 2024, κυρίως Καφέ, Σόγια, Καπνά και καύσιμα αεροπλάνων.

Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 75η θέση ως προμηθευτής της Βραζιλίας, το 2024, με 0,04% των συνολικών βραζιλιανών εισαγωγών, έναντι 86η θέσης, το 2023 (0,02%).

Εμπόριο υπηρεσιών -  Ισοζύγιο υπηρεσιών

Πηγές: Τράπεζα της Ελλάδος, σε εκ. ευρώ

Το διμερές εμπόριο υπηρεσιών είναι πλεονασματικό για την Ελλάδα. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, το 2023 οι εισπράξεις ανήλθαν σε 1,41 δις ευρώ έναντι  1,57 δις ευρώ το 2022 και, 1,16 δις ευρώ το 2021 και οι πληρωμές σε μόλις 104 εκ. ευρώ έναντι  81 εκ. ευρώ το 2022 και 58,2 εκ. ευρώ το 2021. Βασικές κατηγορίες εισπράξεων είναι κυρίως η ναυτιλία και δευτερευόντως ο τουρισμός. Η Βραζιλία αποτελεί τον κύριο πελάτη της χώρας μας για τις θαλάσσιες υπηρεσίες καθώς κατατάσσεται στην 1η θέση μεταξύ όλων των εμπορικών εταίρων της Ελλάδος ως προς αυτές τις υπηρεσίες. Σημαντικός αριθμός ελληνόκτητων πλοίων προσφέρει υπηρεσίες μεταφοράς από και προς Βραζιλία.

Τουριστικές αφίξεις στην Ελλάδα από τη Βραζιλία

Πηγές: Τράπεζα της Ελλάδος  (στοιχεία 2023 προσωρινά έως Νοέμβριο 2023)

Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι αφίξεις Βραζιλιάνων στη χώρα μας, την περίοδο Ιανουαρίου-Νοέμβριο 2023, μέσω της δειγματοληπτικής στατιστικής έρευνας συνόρων, ανήλθαν σε 23.271. Από τα στοιχεία του Ελληνικού Υπουργείου Τουρισμού και την μέτρηση των αφίξεων και διανυκτερεύσεων,  βάσει του Ευρωπαϊκού Κανονισμού (ΕΕ) 692/2011, για το σύνολο των καταλυμάτων ξενοδοχειακού τύπου, κάμπινγκ και ενοικιαζόμενων δωματίων καταμετρώνται:  Αφίξεις Βραζιλιάνων 111.831 και Διανυκτερεύσεις Βραζιλιάνων 308.934.